Bình thường mỗi tế bào cũng có một tuổi thọ nhất định. Sau một số chu kỳ sinh sản, hoạt động theo chức năng, tế bào đi vào quy trình chết định sẵn. Nếu một tế bào già chết đi, một tế bào non ra đời thay thế cả vị trí trong không gian và chức năng, khi đó không xuất hiện khối u.
Một số trường hợp, tế bào già không chết đi, tế bào mới vẫn được sinh ra, có chức năng như tế bào sinh ra nó (gọi là biệt hóa) khi đó khối u lành xuất hiện đó là kết quả của quá trình đột biến gen trong u lành.
Khối u trong bệnh ung thư còn gọi là các khối u ác tính, không chỉ lớn lên về kích thước mà còn tạo thành các rễ cắm vào khu vực xung quanh, phá hoại các vùng này.
Người bệnh, khi được chẩn đoán có khối u, bước đầu tiên, bác sĩ sẽ tìm hiểu đó là u lành tính hay ác tính, điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch điều trị. Đây là những đặc điểm của khối u lành hoặc ác tính.
Đặc điểm khối u lành tính
Khối u là lành tính ít đáng lo ngại trừ khi nó ấn vào các mô, dây thần kinh hoặc mạch máu gần đó, gây tổn thương.
- Các tế bào có xu hướng không lan rộng.
- Hầu hết tăng trưởng chậm.
- Không tiết ra hormone hoặc các chất khác (một ngoại lệ: pheochromocytomas của tuyến thượng thận).
- Ít có khả năng tái phát nếu được loại bỏ hoặc điều trị xạ trị, hóa trị.
Đặc điểm khối u ác tính
Khối u ác tính tạo thành từ các tế bào ung thư, có thể xâm lấn các mô lân cận. Một số tế bào ung thư có thể di chuyển vào máu, các hạch bạch huyết, lan sang các mô khác trong cơ thể. Ung thư có thể xảy ra bất cứ nơi nào trong cơ thể bao gồm vú, ruột, phổi, cơ quan sinh sản, máu và da...
Ví dụ, ung thư vú bắt đầu trong mô vú, có thể lan đến các hạch bạch huyết ở nách nếu không phát hiện sớm, điều trị. Khi ung thư vú lan đến các hạch bạch huyết, các tế bào ung thư có thể di chuyển đến khu vực khác của cơ thể, như gan hoặc xương.
- Các tế bào ung thư phát triển nhanh, có thể tái phát sau khi loại bỏ.
- Các tế bào có nhiễm sắc thể và DNA có thể có hình dạng bất thường.
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể xác định khối u chính xác như siêu âm, chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính... nhưng để xác định chính xác tế bào ung thư hay tế bào lành tính thì cần sinh thiết, sử dụng phương pháp hóa mô miễn dịch.
Khối u ác tính có thể lây lan nhanh chóng nên điều trị triệt để rất khó khăn, tỷ lệ tái phát cao nếu như phát hiện muộn. Việc điều trị không kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao trên thế giới.
Nếu bác sĩ chẩn đoán người bệnh có khối u ác tính họ sẽ đưa ra kế hoạch điều trị dựa trên giai đoạn bệnh. Ung thư ở giai đoạn đầu chưa lan rộng, giai đoạn sau lan sang nhiều vùng trên cơ thể.
Nếu bạn đã được chẩn đoán có khối u lành tính, bác sĩ có thể đề nghị quan sát, loại bỏ vì mục đích thẩm mỹ hoặc sức khỏe (ví dụ, khối u có thể làm tổn hại đến một cơ quan trong cơ thể).
