U nang buồng trứng là một trong những bệnh lý phụ khoa thường gặp ở chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Đây cũng là mối lo lắng của nhiều chị em phụ nữ khi mắc căn bệnh này. Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này mời các bạn đọc bài viết sau đây.
U nang buồng trứng là một khối u có chứa dịch hoặc chất rắn có dạng như bã đậu phát triển bất thường trên hoặc bên trong buồng trứng. Khối u này có thể là các mô mới tích tụ tạo thành một nang trên buồng trứng. Căn bệnh này chiếm tới 3,6% các bệnh nha khoa.
.jpg)
Hình ảnh khối u nang hình thành và phát triển trong buồng trứng phải
Thông thường, các khối u nang này khá lành tính, tuy nhiên nếu không được phát hiện sớm và chữa trị sẽ gây nên nhiều biến chứng, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai, đặc biệt có thể gây vô sinh hoặc gây ra những nguy hiểm đến tính mạng.
Theo các nghiên cứu cho rằng một số nguyên nhân gây bệnh u nang buồng trứng hàng đầu là vấn đề liên quan đến hormon hoặc 1 số bệnh lý như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), lạc nôi mạc tử cung.
+ Dùng nhiều thuốc tránh thai
+ Sử dụng nhiều thực phẩm chứa hormon như trứng, sữa, thịt có chứa hormone tăng trưởng.
+ Chế độ ăn uống không hợp lý, không ăn nhiều rau xanh
+ Stress hay mắc bệnh béo phì
+ Gan nhiễm độc do làm việc quá sức
U nang buồng trứng có nhiều loại khác nhau trong đó 90% là các khối u lành tính, 10 % còn lại phát triển thành ác tính. Phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh bị u buồng trứng có phát triển thành ung thư cao hơn so với độ tuổi phụ nữ sinh đẻ. Các khối u này phát triển 1 cách âm thầm với triệu chứng mơ hồ hoặc không gây ra triệu chứng bất thường, đôi khi vô hại. Sau đây là một số triệu chứng thường gặp:
Đau vùng chậu, thắt lưng: Người bệnh có thể gặp các cơn đau mơ hồ ở cùng chậu, dọc thắt lưng hoặc đùi. Đây là triệu chứng phổ biến, thường xuyên gặp phải do các khối u chèn ép các cơ quan dây thần kinh xương chậu.
Đau tức bụng dưới, buồn nôn, đầy hơi: Những khối u có kích thước lớn có thể gây khó chịu cho người bệnh. Người bệnh đôi lúc cảm giác chướng bụng, sờ thấy khối u, bụng to. Đặc biệt sẽ có cảm giác đầy hơi liên tục hằng ngày, nôn và buồn nôn thì nên cảnh giác vì đây là dấu hiệu của bệnh u hàng buồng trứng.
Đi tiểu liên tục: Hiện tượng rối loạn này có thể là nhiều yếu tố cũng có thể do bệnh lý gây ra, bao gồm những vấn đề như bàng quang, đường tiết niệu. Các triệu chứng của huyết áp cao nhưng cũng là biểu hiện của u nang buồng trứng do chèn ép của khối u lên bàng quang từ đó thôi thúc bạn có nhu cầu đi tiểu nhưng khi đi tiểu lại có cảm giác đau buốt bứt rứt.
Đau khi quan hệ tình dục: Nếu bạn quan hệ tình dục mà cảm thấy đau ở một bên thì cần nghĩ đến bệnh u nang buồng trứng. Một số u nang khi phát triển có thể nằm ngay ở cổ tử cung gây cản trở. Vì vậy bạn sẽ cảm thấy đau khi quan hệ.
Chu kỳ kinh nguyệt bất thường: Chu kỳ kinh nguyệt thất thường hay còn gọi là chứng rồi loạn kinh nguyệt là biểu hiện của nhiều bệnh phụ khoa trong đó có u nang buồng trứng.
Tăng cân không rõ nguyên nhân: Đây mặc dù không phải là triệu chứng điển hình của bệnh, tuy nhiên nếu bạn thấy mình tăng cân bất thường đi kèm một số triệu chứng ở trên có thể đến bác sĩ thăm khám, để sớm phát hiện và điều trị.
.jpg)
Đau vùng bụng và thắt lưng là một trong những dấu hiệu cảnh báo bệnh
U nang cơ năng: Là những khối u phát sinh do rối loạn nội tiết tố của buồng trứng, dạng u này là loại u lành tính có thể tự biến mất không gây nguy hiểm.
U nang thực thể: Đây là dạng u có thể biến đổi về tổ chức hoặc buồng trứng, vì vậy đây là khối u có nguy cơ ung thư hóa. Trong đó:
+ U nang nước buồng trứng là dạng hay gặp, chiếm 40% các khối u nang buồng trứng. Nếu trên bề mặt u có các mạch máu tăng sinh hay có các nhú trên bề mặt hay trong lòng là dấu hiệu của ung thư hóa.
+ U nang buồng trứng nhầy: Chiếm 20% các khối u buồng trứng
+ U nang bì buồng trứng: chiếm 25% các khối u buồng trứng
Lạc nội mạc tử cung dạng u nang: Nội mạc tử cung là lớp màng trong của tử cung được chia thành 2 phần, phần nền hầu như không thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt và trong suốt quá trình mang thai hay sinh nở. Tuy nhiên khi tổ chức nội mạc tử cung phát triển trên bề mặt buồng trứng, gây phá hủy tổ chức buồng trứng lành. Khối u gây đau đớn cho người bệnh, có thể dẫn đến vô sinh nếu không điều trị sớm.
U nang buồng trứng thường gặp ở chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, tuy nhiên nó cũng có thể xảy ra trong và sau thời kỳ mãn kinh.
Đối với các bệnh nhân mắc bệnh sau thời kỳ mãn kinh, cần có sự quan tâm đúng mức bởi khối u phát triển trong thời kỳ này có thể là một trong những dấu hiệu của sự khởi đầu ung thư.
Ngoài ra, các bé gái ngay từ khi dậy thì cũng đã có thể mắc bệnh, nhưng tỷ lệ xảy ra thấp.
Khoa học đã chứng minh những yếu tố nguy cơ sau có liên quan đến sự xuất hiện của của khối u nang ở buồng trứng:
U nang buồng trứng được chia làm 2 loại: U nang cơ năng và u nang thực thể. U nang cơ năng thường là lành tính, có thể tự biến mất không gây nguy hiểm. Ngược lại u thực thể thường tiến triển chậm âm thầm qua nhiều năm. Khi u phát triển đã to gây chèn ép xung quanh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Xoắn u nang: Là dạng u nang có thể gây ra bất kỳ loại u nào. Nguyên nhân là do tuần hoàn máu đến buồng trứng bị ngưng trệ nên bệnh nhân khi bị u xoắn có biểu hiện bị đau bụng dữ dội, liên tục, có thể buồn nôn và đau choáng váng. Khối u sau khi phát triển có thể phình to gây chướng bụng, ấn đau hạ vị và hai hố chậu. Soi âm đạo thấy khối u căng, ít di động, ấn vào cảm thấy đau nhói.
Vỡ nang: Biến chứng xảy ra khi dịch trong khối u quá lớn gây vỡ u nang. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau đột ngột, đau liên tục, hạ vị và hai hố chậu ấn đau. Một số trường hợp vỡ u nang gây chảy máu trong, người bệnh có thể choáng váng do mất máu. Thăm khám âm đạo thấy u dính và rất ít di động, ấn thấy đau. Nếu không điều trị kịp thời sẽ nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.
Chèn ép các tạng xung quanh: Biến chứng này thường muộn, khi u đã phát triển lâu có kích thước lớn. Khối u chèn ép bàng quang gây đái rắt, chèn trực tràng gây táo bón, đôi khi khối u chèn ép niệu quản gây ứ nước bể thận. Thậm chí có những khối u buồng trứng lớn còn chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây tuần hoàn bàng hệ, phù chân, cổ trướng.
Khi cơ thể có những dấu hiệu bất thường như trên, bạn nên đi khám phụ khoa tại bệnh viện, phòng khám chuyên khoa để có kết quả chẩn đoán chính xác nhất.
.jpg)
Chị em phụ nữ nên đi khám phụ khoa khi cơ thể có những dấu hiệu bất thường trên
Đối với nang buồng trứng cơ năng: Không cần phải đi điều trị, chỉ cần theo dõi từ 3 - 6 vòng kinh, nếu là u nang buồng trứng cơ năng thì sẽ tự mất đi.
Đối với u nang buồng trứng thực thể: Cần phẫu thuật và loại bỏ khối u càng sớm càng tốt để tránh dẫn đến biến chứng ung thư. Cụ thể:
+ Nang nước: Gặp ở người lớn tuổi nên cắt cả 2 buồng trứng
+ Nang nhầy: Cần cắt bỏ cả 2 buồng trứng càng sớm càng tốt để tránh nhầy tái phát
+ Nang bì: Cắt bỏ u nang, cố gắng bảo tồn nhu mô lành
+ U nang ở người có thai: Nếu có chỉ định giữ thai nên mổ cắt u vào tháng thứ tư, nếu có biến chứng thì cần mổ khẩn bất kỳ tuổi thai vào khoảng nào.
+ Nếu u nang buồng trứng 2 bên ở người trẻ tuổi còn nhu cầu sinh đẻ có thể bóc tách khối và bảo tồn tối đa phần còn lành và vòi trứng. Cần lưu ý đối với khối u có bề mặt sần sùi, có dấu hiệu nứt vỡ ở người bệnh > 40 tuổi thì cần sinh thiết để kiểm tra đề phòng u thư. Nếu u nang buồng trứng phát triển và xâm lấn dây chằng rộng thì cần tiến hành phẫu thuật để tránh làm tổn thương niệu quản, hệ động mạch chậu và bàng quang.
Có khá nhiều chị em lo lắng vấn đề sinh con khi bị u nang buồng trứng. Điều này là cần thiết và cũng tùy theo trường hợp có thể dẫn đến vô sinh ở nữ giới khi bị u nang. Đối với các bệnh nhân bị u nang một bên hay bị u nang cơ hầu như có thể điều trị được vì vẫn còn 1 bên nang và hoạt động bình thường.
Cụ thể các trường hợp mắc bệnh và khả năng mang thai như sau:
+ Các bệnh nhân bị u nang cơ năng có kích thước nhỏ thì vẫn có thể mang thai bình thường.
+ Các bệnh nhân bị u nang một bên có kích thước lớn phải cắt bỏ 1 bên còn một bên bình thường vẫn có thể mang thai
+ Trường hợp bệnh nhân bị u nang 2 bên những còn 1 phần nang lành không bị cắt tách thì vẫn có khả năng mang thai nhưng khả năng thụ thai thấp so với những trường hợp ở trên
+ Còn đối với những bệnh nhân mắc phải khối u thực thể thì chỉ có những trường hợp là lành tính mới có khả năng mai thai và sinh con. Các dạng thực thể ác tính phải cắt bỏ toàn bộ 2 bên trứng thì phụ nữ sẽ không còn khả năng sinh con.
Để giảm nguy cơ u nang buồng trứng bạn nên:
+ Sử dụng các loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe, hạn chế thức ăn có chứa nhiều mỡ động vật, chất béo bão hòa protein, các chất kích thích. Thay vào đó ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc và các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A, B, C, hidrocacbon, cellulose… Đồng thời uống đủ 1,5 -2 lít nước mỗi ngày để cung cấp đủ nước cho cơ thể.
+ Tăng cường chức năng giải độc gan
+ Kiểm tra hoạt động của tuyến giáp
+ Làm việc điều độ kết hợp với nghỉ ngơi hợp lý. Tăng cường sức khỏe với những bài thể dục nhẹ nhàng để nâng cao sức khỏe.
+ Không hút thuốc
+ Điều chỉnh cân nặng phù hợp
U nang buồng trứng là một bệnh lý thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi và đa phần là các khối u lành tính. Tuy tỷ lệ ung thư buồng trứng không nhiều nhưng đây là loại ung thư thường không có triệu chứng gì trong giai đoạn sớm chỉ phát hiện khi khám phụ khoa và siêu âm. Đây là lý do các bác sĩ khuyến cáo chị em phụ nữ lên khám định kỳ 6 tháng 1 lần để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của u nang buồng trứng cũng như ác bệnh phụ khoa khác.
